غذاهای محلی ایلام

به جرات میتوان گفت که استان ایلام استان طعم های لذیذ است؛ غذاهای سنتی ایلام بسیار خوشمزه، پررنگ و لعاب و هوس انگیز هستند.

استان ایلام که واقع در غرب ایران می باشد یک ناحیه کوهستانی و نیمه گرم به شمار می رود اما با این حال دارای مناطق جنگلی و پوشش گیاهی نسبت مطلوبی است. جاذبه های بکر، چشم اندازهای فوق العاده و حیرت انگیز طبیعی و آثار باستانی بر جا مانده از ایران کهن مثل آتشکده سیاهگل، قلعه والی ایلام و طاق شیرین باعث شده است که به عنوان یکی از رویایی ترین مقاصد گردشگری کشورمان ایران تلقی شود.

جالب است بدانید در کنار تمام جاذبه های گردشگری که در ایلام وجود دارد، فرهنگ غذایی در این منطقه نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است که به گردشگران و توریست ها پیشنهاد می کنیم در صورت سفر کردن به این استان از این فرهنگ خاص غذایی غافل نشوند.

در این منطقه انواع شیرینی ها، نان ها، آش ها، خوراک ها و غذاهای سنتی طبخ می شود که از معروف ترین آنها می توان به ترخینه، خورش تره کوهی، کوفته سیرابی، قله ماسوا، شله امیری و آبگوشت بامیه اشاره کرد. چنانچه تمایل به آشنایی با فرهنگ غذایی استان ایلام دارید در این مطلب از نمناک با ما همراه باشید تا با جزئیات این فرهنگ کهن و جذاب آشنا شوید.

کله کنجی

یکی از شیرینی های محلی ایلامی ها که در شب یلدا و عید نوروز بسیار پرطرفدار است کله کنجی یا گمگه نام دارد. در واقع این شیرینی نوعی حلوا محسوب می شود که در تمام فصول توسط مردم ایلام پخته می شود و بسیار مقوی و پر انرژی می باشد.

برساق

برساق از جمله شیرینی های محلی ایلام می باشد که طعم بسیار متفاوتی دارد و با استفاده از موادی همچون زیره، آرد ذرت و گندم، شکر، رازیانه کوبیده شده، گلاب، دارچین، شیر و… تهیه می شود و آن را داخل روغن داغ یا فر بپزید.

حلوای بگل

حلوای بگل یا شاتیه شیرینی های سنتی و محلی ایلام به شمار می رود که به خاطر استفاده از کنجد سفید، کشک پودر شده، روغن محلی و خرمای مرغوب داخل آن به عنوان یک شیرینی بسیار مقوی شناخته شده است.

شلکینه

شلکینه، کزینکه یا نان چزنک از جمله شیرینی های سنتی ایلام است که در بسیاری از میهمانی ها و در تمام فصول سال بالاخص بهار تهیه می شود. خمیر این نان خوشمزه از آرد، نمک، خمیر مایه، آب زردچوبه به دست می آید و معمولاً پس از اینکه برشته شد شیره خرما یا توت و روغن حیوانی روی آن ریخته میشود.

آبگوشت بامیه

همان طور که می دانید آبگوشت از اصیل ترین غذاهای ایرانی به شمار می رود که در تمام نقاط کشور به خاطر طعم خوشمزه و مواد مغذی آن بسیار پرطرفدار است و بیشتر خانواده ها آن را در برنامه غذایی خود گنجانده اند.

آبگوشت بامیه یکی دیگر از غذاهای محلی ایلام است که با استفاده از گوجه فرنگی رنده شده، بامیه، گوشت گوسفند، رب گوجه، پیاز، فلفل سیاه، نمک، زردچوبه، ادویه تهیه می شود. با وجود اینکه این نوع آبگوشت بسیار مقوی است اما در شهرهای دیگر ایران شهرت خاصی ندارد. پیشنهاد می کنیم اگر گذرتان به این شهر تاریخی افتاد حتماً طعم بی نظیر آبگوشت بامیه آن را تجربه کنید.

ترخینه

ترخینه  از غذاهای مقوی ایلامی است که مختص فصل زمستان می باشد. این آش باعث می شود که سرماخوردگی به سرعت بهبود یابد و طرفداران بسیار زیادی در این منطقه دارد. در تهیه این غذا موادی همچون ترخینه جامد، لوبیا و نخود، عدس، سبزیجات معطر، پیاز و… به کار برده می شود. ناگفته نماند که این غذا به عنوان غذای سنتی استان های غربی کشور مثل لرستان، کرمانشاه و کردستان هم شناخته می شود.

آش ماسوا

آش ماسوا یا همان آش دوغ از غذاهای لذیذ ایلامی می باشد که سرشار از منبع غنی کلسیم می باشد و برای پیشگیری از پوکی استخوان در سنین بالا و همچنین رشد استخوان در کودکان مصرف بسیار بالایی در این منطقه دارد. در تهیه این غذای خوشمزه و لذیذ موادی همچون برنج، روغن حیوانی، نمک، پیاز، پونه، زردچوبه به کار برده می شود. جالب است بدانید که این آش بیشتر به آش رشته شبیه است.

شله امیری

غذای محلی دیگری که متعلق به استان ایلام است شله امیری نام دارد. به خاطر اینکه در این غذا ماش به کار برده شده است طبع گرمی دارد و دارای مقادیر زیادی فیبر می باشد به خاطر همین به عنوان یک داروی درمانی برای سرماخوردگی محسوب می شود.

خورشت تره کوهی

تره کوهی یا ماس بلبل ، یک نوع گیاه پرخاصیت می باشد که متعلق به استان های گیلان، ایلام و غیره می باشد و جالب است بدانید که در کشورهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان نیز این گیاه در فصل بهار رشد می کند و غذاهای متنوعی با آن تهیه می کنند. خورش تره کوهی از لحاظ رنگ و ترکیب شباهت زیادی به قورمه سبزی دارد و در تهیه آن از موادی همچون گوشت گوسفندی، روغن حیوانی، رب گوجه فرنگی، پیاز، تره کوهی، زردچوبه و… به کار برده می شود.

دنده پلو

دنده پلو از لذیذترین غذاهای مجلسی ایلام و کرمانشاه به شمار می رود که در کنار ترشی، ماست محلی و سبزی میل میشود. افرادی که چربی خون بالایی دارند باید از خوردن این غذا خودداری کنند چرا که غذای بسیار چربی است.

این غذا را می توان با برنج زعفرانی و یا سبزی پلو سرو کرد. گوشت دنده که در این غذا به کار برده می شود یکی از خوشمزه ترین قسمت های گوشت گوسفند می باشد که بافت بسیار نرم و لطیفی دارد. نکته جالبی که وجود دارد این است که ایلامی ها در تهیه دنده پلو، دنده را به عنوان ته دیگ در کف قابلمه قرار می دهند و برنج را روی آن رند می ریزند.

گوجه پلو

دمی گوجه و گوجه پلو از دیگر غذاهای پرطرفدار محلی ایرانی می باشد که بیشتر در ایلام پخته می شود و به همراه ماست و سبزی خوردن سرو می شود. در تهیه این غذای خوشمزه از موادی همچون رب گوجه فرنگی، پونه کوهی، برنج محلی، پیاز، کره، روغن محلی، نمک و… بکار برده می شود.

مکش

یکی از محبوب ترین غذاهای ایلامی مکش نام دارد که البته در دیگر استان های ایران مثل کردستان نیز طبخ می شود. از مواد تشکیل دهنده این غذای بی نظیر می توان به موادی همچون آلو بخارا، برنج محلی، کشمش پلویی، فلفل و ادویه، پیاز، روغن محلی و… اشاره کرد. جالب است بدانید این غذا شباهت زیادی به دمپختک دارد و برخی افراد در طبخ آن مقدار زیادی آب استفاده می کنند به خاطر همین برنجی نرم تر از مکش به دست می آید که به آن «زلگه» میگویند.

جگروز

از غذاهای محلی و سنتی ایلام و لرستان می توان به جگروزاشاره کرد که در فهرست آثار ناملموس کشور ثبت شده است. مردم این منطقه این غذا را بیشتر به بهترین دوست و خویشاوندان خود درست میکنند. در تهیه این غذا جگر را در لایه نازکی از چربی می پیچند و پس از سیخ کردن روی آتش قرار می دهند تا کباب شود.

این غذا از ترکیب دو کلمه «جگر» و «وز» تشکیل شده است و با همین دو کلمه به مواد تشکیل دهنده آن اشاره شده است. این غذا یکی از بهترین راه های کباب کردن جگر روی زغال است و علاوه بر متفاوت بودنش طرز پخت آسانی نیز دارد.

کوفته سیرابی

کوفته سیرابی از غذاهای بومی و محلی استان ایلام به شمار می رود که طرفداران زیادی در این منطقه دارد و با شیردان چرخ کرده و سیرابی، تخم مرغ، پیاز، گیاهان معطر، روغن حیوانی و… تهیه می شود و طعم بسیار لذیذی دارد.

قله ماسوا

از غذاهای سنتی و محلی خوشمزه استان ایلام قله ماسوا نام دارد که تفاوت بسیار زیادی با آش ماسوا دارد. این غذا در واقع همان کله پاچه می باشد که با کشک سرو می شود و به واسطه استفاده کشک و مواد مقوی دیگر داخل آن غذای بسیار مغذی و سیر کننده محسوب می شود.

پرشکه

پرشکه یکی از خوراک های خوشمزه ایلامی می باشد که در فصول سرد سال طبخ می شود و برای درمان سرماخوردگی فوق العاده مفید است. در تهیه پرشکه از یک خمیر سفتی استفاده می شود که از آرد و آب به دست آمده است.

گوجه پونه

گوجه پونه یکی از غذاهای محلی می باشد که علاقه مندان زیادی در استان ایلام به خود اختصاص داده است. پونه در زبان محلی به یک نوع گیاه خود روی کوهستانی اطلاق می شود که در این منطقه به وفور یافت می شود.

گوجه را می توان به عنوان یک صبحانه یا میان وعده بسیار خوشمزه تلقی کرد که در گذشته محبوب ترین غذای چوپانان بود. این غذای خوش طعم با استفاده از موادی همچون روغن محلی، گوجه فرنگی، پیاز، پونه کوهی، ادویه تهیه شده و با نان سرو می شود.

بابا یاری

بابایاری یا «عَدَ ساو» غذای مقوی و خوشمزه ایلامی ها می باشد که بسیار شبیه به عدسی می باشد و از ارزش غذایی بالایی برخوردار است به طوری که به رشد و تقویت مغز و حافظه کمک شایانی می کند. بنابراین از استقبال زیادی مخصوصاً از طرف کودکان از آن می شود.

سختی ایلامی

از غذاهای سنتی دیگر ایلام، سختی ایلامی نام دارد که طرفداران بسیار زیادی در این منطقه به خود اختصاص داده است و پخت آن در بین مردم رایج میباشد. در واقع می توان گفت این غذا سیرابی پر شده با برنج، سبزیجات معطر، لپه، گوشت چرخ کرده ادویه می باشد.

کپه ایلامی

کپه ایلامی از غذاهای خوشمزه سنتی ایلام به شمار می رود که به کوفته بسیار شبیه است و در کشورهای عربی نیز پخته می شود. اصلی ترین مواد تشکیل دهنده کپه ایلامی، برنج عنبر بو می باشد که عطر فوق العاده ای دارد. از دیگر موادی که در تهیه این غذا به کار برده می شود میتوان به سیب زمینی، گوشت چرخ کرده، پیاز، کشمش، رب گوجه فرنگی و سبزی معطر اشاره کرد.